Szkoda całkowita to sytuacja wyjątkową, w której naprawa samochodu, uszkodzonego na skutek zdarzenia komunikacyjnego, jest ekonomicznie nieopłacalna- a koszty naprawy pojazdu w chwili ustalania kwoty odszkodowania przekraczają wartość samochodu w dniu szkody.
W istocie stwierdzenie szkody całkowitej oznacza, że Ubezpieczyciel nie pokryje kosztów naprawy samochodu. Ubezpieczyciel wypłaci Ci odszkodowanie ustalone w oparciu o tzw. metodę dyferencyjną tj. porówna wartość nieuszkodzonego pojazdu z dnia wypadku i pomniejszy ją o wartość wraku.
Na pierwszy rzut oka brzmi fajnie … jednak uważaj! Często zdarza się, że Ubezpieczyciel nie doszacowuje wartości pojazdu i jednocześnie zawyża wycenę wraku- co automatycznie przekłada się na wysokość należnego Ci odszkodowania- znacznie je zaniżając!
Kto stwierdza szkodę całkowitą?
Szkodę całkowitą, zarówno w ramach ubezpieczenia OC jak i AC stwierdza Ubezpieczyciel.
Progi opłacalności naprawy.
Przy odpowiedzialności AC, próg opłacalności zależny jest od umowy zawartej z Ubezpieczycielem. Zazwyczaj jest to próg 70%.
Przy odpowiedzialności z polisy OC, Ubezpieczyciel uznaje szkodę całkowitą jeżeli koszty naprawy pojazdu przekroczą 100% wartości pojazdu przed uszkodzeniem.
„Jedynie w razie wystąpienia tzw. szkody całkowitej roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu, obliczonego jako różnica między hipotetyczną wartością majątku poszkodowanego (w praktyce – wartością pojazdu) według stanu, który istniałby w razie niewystąpienia zdarzenia szkodzącego, i wartością istniejącą w związku z zajściem tego zdarzenia (tzw. wartością pozostałości). Występuje bowiem wówczas stan, w którym przywrócenie stanu poprzedniego, o ile w ogóle byłoby możliwe, pociągałoby za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty.”- postanowienie Sądu Najwyższego z 17 lipca 2020, V CNP 43/19, LEX nr 3106341.
„ W przypadku wystąpienia szkody całkowitej podstawę ustalenia wysokości odszkodowania stanowi wartość pojazdu w dniu ustalenia odszkodowania pomniejszona o wartość rynkową pozostałości, z uwzględnieniem warunków umowy AC, przy czym wartość rynkowa pozostałości jest ustalana indywidualnie, w zależności od stopnia zużycia eksploatacyjnego pojazdu lub jego części. „- Wyrok Sądu Rejonowego w Nowym Targu z dnia 20 listopada 2019 r., I C 225/18, LEX 2784418.
„Umowa ubezpieczenia pełni funkcję ochronną i przy wykładni jej postanowień nie można tracić z pola widzenia tego jej zasadniczego celu. Poszukiwanie przez zakład ubezpieczeń per fas et nefas możliwości uchylenia się od świadczenia na rzecz ubezpieczonego jest nie tylko niezgodne z celem ubezpieczenia, lecz także stanowi akt nielojalności i złej wiary, który nie zasługuje na ochronę prawną”- wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2006 roku, V CSK 90/05, LEX 195430.
Kiedy i jak Ubezpieczyciel stwierdza szkodę całkowitą?
Po zdarzeniu drogowym, na skutek którego doszło do uszkodzenia pojazdu, należy zgłosić szkodę. Można to zrobić samodzielnie lub skorzystać z pomocy profesjonalistów tj. brokera czy warsztatu samochodowego, który podejmie się naprawy pojazdu. Następnie zostanie sporządzona kalkulacja naprawy. Jest to najważniejszy i kluczowy moment. Od tej czynności zależy dalszy proces likwidacji szkody. Zalecam skorzystanie z pomocy profesjonalistów i podchodzenie do pracowników Ubezpieczyciela z dozą nieufności.
W przypadku gdy nie może być mowy o szkodzie całkowitej, Ubezpieczyciel często zaniża koszty naprawy pojazdu oferując odszkodowanie, które nie jest wystarczające do naprawienia samochodu. W przypadku gdy już stwierdzi szkodę całkowitą, nierzadko nie doszacowuje wartości pojazdu zawyżając przy tym wartość wraku. Aby tego uniknąć rozważ, czy nie skonsultować tego z osobą, która profesjonalnie jest w stanie oszacować te wartości (np. pracownik warsztatu samochodowego).
W przypadku stwierdzenia przez Ubezpieczyciela szkody całkowitej pamiętaj, wrak samochodu w dalszym ciągu stanowi Twoją własność. Przy odpowiedzialności z ubezpieczenia OC jest to kwestia oczywista, wątpliwości pojawiają się przy odpowiedzialności z umowy AC. Wszystko zależy od tego, jaką umowę zawarłeś. Wszelkie informacje powinieneś znaleźć w OWU ( Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia). Tam również powinieneś uzyskać informacje, czy możesz naprawić samochód po stwierdzeniu szkody całkowitej.
To od ciebie zależy co zrobisz z wrakiem. Uszkodzony samochód możesz naprawić, możesz oddać go do kasacji, możesz go sprzedać na części. W przypadku sprzedaży samochodu musisz uważać, żeby nastąpiło to zgodnie z wyceną. W przeciwnym razie nie otrzymasz pełnej kwoty odszkodowania, jaką wyliczył Ubezpieczyciel.
- W uzasadnieniu uchwały Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2003 r., III CZP 32/03 (OSN 2004, nr 4, poz. 51) wyjaśniono, że niezależnie od tego, czy poszkodowany w wypadku samochodowym dokonał już odpowiedniej naprawy samochodu, to „sam obowiązek odszkodowawczy ubezpieczyciela” pojawił się już z chwilą wyrządzenia poszkodowanemu szkody i nie jest uzależniony od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy samochodu i czy w ogóle zamierzał go naprawić”
- W uzasadnieniu uchwał siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 2007 r., III CZP 150/0 (OSN 2007, nr 190, poz. 144) wyjaśniono, że roszczenie odszkodowawcze w ramach ustawowego obowiązku ubezpieczenia komunikacyjnego OC powstaje już z chwilą wyrządzenia szkody tj., właśnie w chwili nastąpienia wypadku komunikacyjnego i pojawienia się dalszych przesłanek odpowiedzialności sprawcy na podstawie art. 436 k.c. Obowiązek naprawienia szkody nie jest uzależniony od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy samochodu i czy w ogóle zamierzał dokonać takiej naprawy w przyszłości.
- W uchwale Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 217 r., III CZP 20/17 (nie publ.) stwierdzono w jej uzasadnieniu, że koszty naprawy pojazdu uszkodzonego „zgodnie z utrwalonym już orzecznictwem mogą być dochodzone jeszcze przed ich poniesieniem”, a roszczenie takie służy do „wyeliminowania już istniejącej szkody”.
Co w przypadku, gdy Ubezpieczyciel zaniży odszkodowanie?
Oczywiście od decyzji Ubezpieczyciela możesz się odwołać i warto to zrobić. Możesz także zwrócić się do Rzecznika Finansowego po poradę. W przypadku braku zmiany decyzji bądź zmiany decyzji na niezadawalającym Cię poziomie, możesz udać się do sądu. Wówczas warto skorzystać z pomocy prawnej.
