Dozór elektroniczny umożliwia odbycie kary pozbawienia wolności na wolności, poza zakładem karnym. „Wolność” jest w odpowiedni sposób ograniczona, jednakże skazany nie jest wyeliminowany ze społeczeństwa i może kontynuować swoje dotychczasowe życie. Skazany może pracować zarobkowo, prowadzić gospodarstwo rolne, opiekować się swoimi dziećmi dbać o zdrowie i sprawność fizyczną, oddać się kultowi religijnemu. Skazany nie zostaje wyeliminowany z życia rodzinnego i towarzyskiego.
Czym jest dozór elektroniczny?
Instytucja dozoru elektronicznego została przewidziana w art. 43a-43ln kodeksu karnego wykonawczego. Reguluje je również rozporządzenie ministra sprawiedliwości z dnia 1 Dozór elektroniczny jest kontrolą zachowania skazanego przy użyciu środków technicznych. W systemie dozoru elektronicznego można kontrolować:00
- przebywanie przez skazanego w określonych dniach tygodnia i godzinach we wskazanym przez sąd miejscu (dozór stacjonarny);
- bieżące miejsce pobytu skazanego, niezależnie od tego, gdzie skazany przebywa (dozór mobilny);
- zachowywanie przez skazanego określonej minimalnej odległości od osoby wskazanej przez sąd (dozór zbliżeniowy).
Jakie warunki należy spełnić?
Sąd penitencjarny może udzielić skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, jeżeli zostały spełnione łącznie następujące warunki:
- wobec skazanego orzeczono karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą jednego roku i 6 miesięcy, a nie zachodzą warunki przewidziane w art. 64 § 2 Kodeksu karnego (recydywa wielokrotna);
- jest to wystarczające do osiągnięcia celów kary;
- skazany posiada określone miejsce stałego pobytu;
- osoby pełnoletnie zamieszkujące wspólnie ze skazanym wyraziły zgodę na odbywanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie stoją na przeszkodzie warunki techniczne. Cofnięcie zgody po wydaniu postanowienia o udzieleniu skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego jest nieskuteczne. Sąd może udzielić zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego pomimo braku zgody, jeżeli wykonanie kary w systemie dozoru elektronicznego w sposób oczywisty nie wiąże się z nadmiernymi trudnościami dla osoby, która tej zgody nie wyraziła, i narusza jej prywatność jedynie w nieznacznym stopniu;
- odbywaniu kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie stoją na przeszkodzie warunki techniczne. Warunki techniczne w szczególności obejmują liczbę oraz zasięg dostępnych nadajników i rejestratorów oraz możliwości organizacyjne obsługi.
Dozór elektroniczny można orzec również przy orzeczeniu łącznej kary pozbawienia wolności, które skazany ma odbyć kolejno, nieprzekraczających w sumie 1 roku i 6 miesięcy.
Skazanemu, który nie rozpoczął wykonywania kary w zakładzie karnym, można udzielić zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, jeżeli względy bezpieczeństwa i stopień demoralizacji, a także inne szczególne okoliczności nie przemawiają za potrzebą osadzenia skazanego w zakładzie karnym.
Skazanemu, który rozpoczął już odbywanie kary w zakładzie karnym, można udzielić zezwolenia na odbycie w systemie dozoru elektronicznego pozostałej części kary, jeżeli za udzieleniem zezwolenia przemawiają dotychczasowa postawa i zachowanie skazanego.
Po ogłoszeniu lub przy doręczeniu postanowienia o rozpoczęciu dozoru elektronicznego albo postanowienia o udzieleniu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego należy doręczyć skazanemu pisemne pouczenie o przysługujących mu prawach i ciążących na nim obowiązkach związanych z dozorem elektronicznym, jak również o konsekwencjach naruszenia tych obowiązków.
Przebieg postępowania.
W sprawach o udzielenie skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego sąd penitencjarny orzeka na wniosek skazanego lub na wniosek jego obrońcy, prokuratora, sądowego kuratora zawodowego lub dyrektora zakładu karnego. Wniosek wraz z uzasadnieniem składa się na piśmie.
Sąd penitencjarny wydaje postanowienie w terminie 30 dni od dnia wpływu wniosku. Przed wydaniem postanowienia o udzieleniu skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego sąd penitencjarny ustala, czy na przeszkodzie udzieleniu zezwolenia nie stoją warunki techniczne.
W postanowieniu o udzieleniu skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego sąd penitencjarny:
- określa miejsce, czas, rodzaj lub sposób wykonywania nałożonych obowiązków oraz rodzaj podlegających zainstalowaniu środków technicznych;
- wyznacza termin i określa sposób zgłoszenia przez skazanego podmiotowi dozorującemu gotowości do zainstalowania rejestratora stacjonarnego lub przenośnego lub nadajnika.
Ponowny wniosek skazanego lub jego obrońcy o udzielenie zezwolenia w tej samej sprawie złożony przed upływem 3 miesięcy od dnia wydania postanowienia o odmowie udzielenia tego zezwolenia, sąd pozostawia bez rozpoznania.
Właściwość sądu.
W sprawach związanych z udzieleniem zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego właściwy jest sąd penitencjarny, w którego okręgu skazany przebywa.
W sprawach związanych z wykonaniem postanowienia o udzieleniu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego i jego uchyleniem właściwy jest sąd penitencjarny, w którego okręgu kara jest wykonywana. W przedmiocie uchylenia zezwolenia na obycie kary w systemie dozoru elektronicznego orzeka sąd penitencjarny, który udzielił zezwolenia.
Podsumowanie
Postępowanie w przedmiocie zezwolenia na odbywanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie jest łatwe. Należy dokładnie uzasadnić spełnienie przez skazanego przesłanek koniecznych do odbycia kary w systemie dozoru elektronicznego, w sposób przemyślany rozdysponować godziny, w których skazany będzie mógł przebywać poza miejscem swojego zamieszkania. Warto skorzystać z pomocy profesjonalnego pełnomocnika.
