SKARGA NA PRZEWLEKŁOŚC POSTĘPOWANIA

Możliwość wniesienia skargi na przewlekłość postępowania opiera się na podstawie ustawy z dnia 17 czerwca 2004 roku o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (tj. Dz. U. 2018 poz. 75).

Każda strona uczestnicząca w postępowaniu przed organami państwa ma prawo do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki. Wspomniana skarga dotyczy postępowań prowadzonym lub nadzorowanych przez prokuratora, postępowań sądowych, również sądowo- administracyjnym jak i postępowań egzekucyjnych prowadzonych przez komornika sądowego. Możliwość wniesienia skargi na przewlekłość postępowania nie dotyczy postępowań w przedmiocie wykonywania orzeczeń w postępowaniu karnym, w postępowaniu w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe, w sprawach o wykroczenia oraz kar porządkowych i środków przymusu skutkujących pozbawieniem wolności, za wyjątkiem postępowań w przedmiocie obowiązku naprawienia szkody, zadośćuczynienia za doznaną krzywkę, nawiązki orzeczonej na rzecz pokrzywdzonego. W tych sytuacjach, możliwość wniesienia skargi jest dopuszczona.

Szczegółowy katalog podmiotów mogących wnieść skargę w poszczególnych typach postępowań został zawarty w art. 3 ustawy. I tak:

• w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe- strona,
• w sprawach o wykroczenia- strona,
• w postępowaniu w przedmiocie odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary- strona lub wnioskodawca,
• w postępowaniu karnym- strona lub pokrzywdzony (nawet jeśli nie jest stroną),
• w postępowaniu cywilnym- strona, interwenient uboczny, uczestnik postępowania,
• w postępowaniu sądowo- administracyjnym- skarżący oraz uczestnik postępowania na prawach strony,
• w postępowaniu egzekucyjnym oraz innym postępowaniom dotyczącym wykonania orzeczenia sądowego- strona oraz inna osoba realizująca swoje uprawnienia w tym postępowaniu.

Co to jest przewlekłość postępowania i co sąd bierze pod uwagę?

O przewlekłości postępowania możemy mówić, gdy postępowanie zmierzające do wydania rozstrzygnięcia kończącego w sprawie trwa dłużej, niż jest to konieczne dla załatwienia sprawy. Jeżeli organ prowadzi postępowanie dłużej niż jest to konieczne, wówczas sąd do którego wniesiono skargę, na żądanie skarżącego, stwierdza, że toczące się postępowanie narusza prawo strony do jej rozpoznania bez nieuzasadnionej zwłoki. Rozpatrując sprawę sąd bada terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez organ, w celu podjęcia rozstrzygnięcia kończącego odpowiednio postępowanie sądowe, postępowanie przygotowawcze bądź postępowanie egzekucyjne lub inne postępowanie dotyczące wykonania orzeczenia sądowego. W szczególności sąd bierze pod uwagę:

• łączny dotychczasowy czas postępowanie od jego wszczęcia do chwili rozpoznania skargi,
• charakter sprawy,
• stopień faktycznej i prawnej zawiłości sprawy,
• znaczenie dla strony, która wniosła skargę,
• zachowanie się stron postępowania, a w szczególności strony, która wniosła skargę na przewlekłość postępowania,

Jaki sąd jest właściwy?

Zasadą jest, że właściwym sądem do rozpoznania skargi na przewlekłe prowadzenie postępowania jest sąd przełożony nad sądem, przez którym toczy się postępowanie. Ustawa przewiduje kilka odmienności, a mianowicie:

• jeżeli sprawa toczy się przed sądem rejonowym i przed sądem okręgowym- właściwym do rozpoznania skargi jest sąd apelacyjny,
• jeżeli skarga dotyczy przewlekłości postępowania toczącego się przed sądem okręgowym i przed sądem apelacyjnym- właściwym do rozpoznania skargi jest sąd apelacyjny,
• jeżeli skarga dotyczy przewlekłości postępowania toczącego się przed sądem apelacyjnym lub Sądem Najwyższym- właściwym do rozpozna skargi jest Sąd Najwyższy,
• jeżeli skarga dotyczy postępowania zawisłego przed wojewódzkim sądem administracyjnym lub Naczelnym Sądem Administracyjnym- właściwym do jej rozpoznania jest Naczelny Sąd Administracyjny,
•  jeżeli skarga dotyczy postępowania egzekucyjnego lub innego postępowania dotyczącego wykonania orzeczenia sądowego-  właściwym do rozpoznania skargi jest sąd okręgowy, w okręgu którego prowadzona jest egzekucja lub inne postępowanie dotyczące wykonania orzeczenia sądowego.
• jeżeli skarga dotyczy postępowania przygotowawczego- właściwym do rozpatrzenia skargi jest sąd przełożony nad sądem, który byłby rzeczowo właściwy dla rozpoznania sprawy.

Wymogi formalne skargi

Skargę można wnieść podczas toczącego się postępowania. Skargę wnosi się do Sądu właściwego za pośrednictwem organy, przed którym toczy się postępowanie. Skarga powinna uwzględniać wymogi przewidziane dla pism procesowym. Ponadto, skarga musi zawierać:

• żądanie stwierdzenia przewlekłości postępowania w sprawie, której dotyczy,
• przetoczone okoliczności uzasadniające żądanie.

Skarga podlega opłacie stałej w wysokości 200 złotych. W przypadku wniesienia skargi przez kilka podmiotów, każda z osób powinna uiścić opłatę sądową.

Dodatkowo, skarga może zawierać:

• żądanie wydania organowi rozpatrującemu sprawę zalecenia podjęcia w wyznaczonym terminie odpowiednich czynności,
• zasądzenie odpowiedniej sumy pieniężnej.

Skarga niepełna, sporządzona niezgodnie z obligatoryjnymi wymogami formalnymi podlega odrzuceniu bez wzywania skarżącego do uzupełnienia braków formalnych pisma.

Rozstrzygnięcia sądu

Sąd orzekający wydaje orzeczenie w terminie 2 miesięcy liczonych od dnia złożenia skargi. Jeżeli skarga jest niezasadna, sąd ją oddali. W przypadku zasadności skargi, sąd wyda orzeczenie, w którym stwierdzi, że w postępowaniu, którym  dotyczy skarga , doszło do przewlekłości postępowania. Dodatkowo, jeżeli skarga zawierała żądanie o zlecenie organowi odpowiednich czynności, sąd zleci wykonanie tych czynności (chyba, że czynności te są całkowicie zbędne). Nadto, jeżeli skarga zawierała żądanie orzeczenia odpowiedniej sumy pieniężnej, orzeczenie będzie zawierało takie rozstrzygnięcie.

Wysokość sumy pieniężnej

Wyłącznie na żądanie skarżącego, uwzględniając skargę sąd może przyznać odpowiednią sumę pieniężną z uwagi na naruszenie prawa strony do rozpozna sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki. Ustawa przewiduje, możliwość orzeczenia sumy pieniężnej w granicach 2 000 do 20 000 złotych. Dodatkowo, ustawa precyzuje, że w podanych granicach, wysokość sumy pieniężnej wynosi nie mniej niż 500 złotych za każdy rok dotychczas trwającego postępowania, jeżeli sprawa ma szczególne znaczenie dla skarżącego, a dodatkowo skarżący nie przyczynił się on swoją postawą w sposób zawiniony do wydłużenia postępowania.

Wszelkie zamieszczone na stronie Kancelarii treści mają charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowią opinii prawnej ani porady prawnej. Ponadto informujemy, że treści te mogą nie uwzględniać wszystkich aspektów istotnych dla danego zagadnienia oraz mogą zawierać stanowiska nie  podzielane przez sądy, organy  administracji publicznej lub inne instytucje, bądź też mogły stać się nieaktualne z powodu zmiany prawa lub  linii orzecznictwa. Kancelaria oraz autorzy nie ponoszą odpowiedzialności za jakiekolwiek szkody  powstałe w związku z podejmowaniem lub nie podejmowaniem przez osoby trzecie jakichkolwiek czynności na podstawie treści zamieszczonych na stronie Kancelarii  publikacji.